Beschrijving
Gert Fortgens, hortulanus van Trompenburg Tuinen houdt een jaarlijkse winterlezing. Deze vindt plaats op zaterdagmiddag 12 Maart 2022 te tuin Perenhof in Trompenburg en duurt één tot anderhalf uur. Het onderwerp:
‘Oude bomen, levende fossielen’
Wanneer is een boom oud? Aan de hand van jaarringen kan worden vastgesteld hoeveel jaren de boom heeft kunnen groeien. Wij vinden een boom van ruim honderd jaar al behoorlijk oud maar er zijn voorbeelden van boomsoorten waarbij aan de hand van houtmonsters kan worden vastgesteld dat de boom véél ouder is dan een paar honderd jaar. Zo zijn er levende bomen van wel een paar duizend jaar oud. Ook dood hout kan duizenden jaren oud zijn. Bijvoorbeeld veeneiken die worden opgegraven zijn onder water in diepe veenlagen goed geconserveerd. Op andere plaatsen in de wereld kan onder zandpakketten versteend hout worden opgegraven met een leeftijd van vele duizenden tot miljoenen jaren oud. Van dit fossiele hout kan in veel gevallen aan de hand van de houtstructuur nog worden vastgesteld tot welk boomgeslacht het fossiel kan worden gerekend. Ook door fossiele afdrukken van blad of naalden kan een verbinding worden gelegd met nog bestaande boomgeslachten. Van verschillende bomen die verspreid over de aarde als fossiel worden aangetroffen is het verspreidingsgebied door natuurlijke processen in de loop van miljoenen jaren soms enorm beperkt tot een heel klein gebiedje. In de afgelopen eeuwen zijn diverse van dit soort “levende fossielen” ontdekt en door vermeerdering via zaden of stekken in tuinen en parken over de wereld verspreid.
De oudste aangeplante bomen in de collectie van Trompenburg Tuinen dateren uit begin 1800. Het zijn inlandse eiken (Quercus robur). Vanaf eind 1800 zijn veel andere boomsoorten geplant ter aanvulling van de collectie met de gedachte een arboretum te vestigen. De bomen die hiervoor zijn uitgekozen komen veelal uit de gematigde klimaatzone van andere werelddelen. Sommige hiervan die wij in deze lezing zullen behandelen, worden gerekend tot de levende fossielen nu wij weten dat hun voorouders al miljoenen jaren geleden voorkwamen in de bossen op aarde. Aanvankelijk werden de overlevingskansen van deze levende fossielen niet hoog ingeschat. Maar ook heden ten dage blijken deze bomen hier nu prima te gedijen. Of: weer te gedijen. Want is het mogelijk dat de klimaatverandering die wij nu meemaken hierbij een rol speelt?
Honingerdijk 86 (beneden)
